Austurríska endurreisnartímabilið

Á níunda áratug síðustu aldar fóru austurrískir vínframleiðendur í naflaskoðun og einbeittu sér að gæðum fram yfir magn, og einkum og sér í lagi að staðbundnum þrúgum eins og Grüner Veltliner og Riesling.

Birgit Eichinger

Birgit Eichinger stofnaði sína eigin víngerð árið 1992 í Kamptal-dalnum. Hún var ein af fyrstu kvenkyns vínframleiðendum Austurríkis til að stofna eigið vínhús og byggði upp orðspor sitt með áherslu á uppruna vínanna. Í dag er víngerðin fjölskyldufyrirtæki þar sem dóttir hennar, Gloria, er að taka við keflinu. Þær framleiða um 120.000 flöskur árlega.

Að skilja austurrísku vínmiðana

Þegar þú skoðar flösku frá Birgit Eichinger sérðu hugtök eins og "Ried Zöbinger Gaisberg", "Erste Lage" eða "Kamptal DAC". Af hverju er austurríska vínflokkunarkerfið svona flókið? Vegna þess að það var byggt upp eftir glýkól-hneykslið til að tryggja gæði og rekjanleika vína. Það þurfti að endurheimta traust neytenda með nákvæmum upplýsingum um uppruna og gæði.

Hér eru lykilhugtökin útskýrð:

• Qualitätswein: Grunnurinn að gæðavínum Austurríkis, sem þýðir að vínið uppfyllir strangar kröfur um uppruna og framleiðslu.
• DAC (Districtus Austriae Controllatus): Þetta er eins og "appellation contrôlée" Frakklands. Það tryggir að vínið sé dæmigert fyrir sitt svæði (t.d. Kamptal DAC). "Reserve" innan DAC kerfisins gefur til kynna meiri þroska og oft hærra áfengismagn.
• ÖTW (Österreichische Traditionsweingüter): Samtök virtra framleiðenda sem hafa búið til sitt eigið, óopinbera en áhrifamikla flokkunarkerfi fyrir vínekrur, sérstaklega í Kamptal, Kremstal og nágrenni.
• Ried: Af hverju er þetta hugtak svona mikilvægt? Vegna þess að það gefur til kynna nákvæman uppruna vínsins, sem er grundvöllur fyrir terroir-hugtakinu. "Ried" þýðir einfaldlega einstök, nafngreind vínekra. Það er austurríska útgáfan af "climat" í Búrgúndí og gefur til kynna að þrúgurnar komi frá afmörkuðu svæði með sérstakan jarðveg og örloftslag. Þannig er "Ried Zöbinger Gaisberg" vín frá Gaisberg-ekrunni í þorpinu Zöbing.
• Erste Lage (1ÖTW): Innan ÖTW kerfisins samsvarar þetta "Premier Cru". Þetta eru ekrur sem hafa sannað sig í gegnum tíðina og framleiða stöðugt framúrskarandi vín. Birgit Eichinger á nokkrar slíkar perlur, eins og Ried Kammerner Lamm.

Einkenni Grüner Veltliner og Riesling

Birgit einbeitir sér að þessum tveimur þrúgum sem þrífast vel í Kamptal og endurspegla vínslóðina (e. terroir)  á einstakan hátt.

• Grüner Veltliner: Þjóðarþrúga Austurríkis. Einkennist af sítrus, hvítum pipar, grænum eplum og stundum jurtatónum. Frábær með mat, sérstaklega aspas.
• Riesling: Austurrísk Riesling eru oft þurrari en þýskir frændur þeirra, með meiri fyllingu, miklum ávaxtakeim (ferskja, apríkósa) og áberandi steinefnum.

Háu, mjóu flöskurnar

Hock-flöskurnar eru ekki bara glæsilegar. Langi hálsinn hjálpar til við að halda botnfalli í flöskunni. Auk þess kælast þær hraðar. Af hverju? Vegna hærra hlutfalls yfirborðsflatarmáls á móti rúmmáli, sem þýðir hraðari varmaflutning.

Samkvæmt kælingarlögmáli Newton's og grunnjöfnum varmaflutnings þýðir stærra yfirborðsflatarmál miðað við rúmmál hraðari varmaflutning út úr flöskunni.

Einfaldur útreikningur sýnir að Hock-flaska getur kólnað allt að 9% hraðar en Bordeaux-flaska með sama rúmmál við sömu aðstæður. Þetta er vegna þess að meira af vökvanum er í snertingu við kaldara ytra byrði flöskunnar miðað við heildarmagn vökvans. Þetta skiptir auðvitað máli þegar mikið liggur við og við þurfum hvítvín strax.

Sideways

Glýkól-hneykslið skaðaði ímynd austurrískra vína í áratugi, sem er ein ástæða þess að þau eru ekki jafn áberandi í dægurmenningu og frönsk eða ítölsk vín. Þó má finna tilvísanir. Í kvikmyndinni Sideways (2004) er aðalpersónan Miles þekktur fyrir að hata Merlot ("I am not drinking any Merlot!"). En í samtali við Mayu, þegar þau ræða ástríðu sína fyrir víni, segir Miles:

But I like a lot of wines besides. Pinot too. Lately I've really been into Rieslings. Do you like Rieslings?"

Miles var nefnilega opinn fyrir öðrum þrúgum, þar á meðal Riesling.

Úr öskunni í vínviðinn

Vín Birgit Eichinger eru lifandi sönnun þess að úr öskunni getur risið nýtt líf. Saga austurríska vínsins er saga um endurreisn, gæði og ástríðu. Og Birgit Eichinger er ein af hetjum þessarar sögu.