2007 komið aftur
Á vindbarðri vesturströnd Skotlands, á eyjunni Islay sem oft er kölluð „Drottning Hebríðaeyja“, stendur brugghús sem á sér fáa líka. Bruichladdich er ekki aðeins nafn á margverðlaunuðu viskíi; það er tákn um uppreisn, framsækni og djúpstæða virðingu fyrir uppruna. Þetta er saga sem ætti að hljóma kunnuglega í eyrum Íslendinga, þjóðar sem þekkir gildi þess að brjótast undan oki hefða og berjast fyrir sjálfstæði.
Heimspeki framsækinna eyjaskeggja
Frá endurreisn árið 2001 hefur Bruichladdich farið sína eigin leið, staðráðið í að vera „mótefni við iðnaðarstaðla“. Á meðan stór hluti viskíheimsins einblínir á einsleitni og fjöldaframleiðslu, spyrja „Framsæknir Hebríðabruggarar“ (Progressive Hebridean Distillers) grundvallarspurninga: Hvaðan kemur bragðið? Hvers vegna skiptir landbúnaður máli? Hvernig getum við tengt landið og drykkinn á ný?
Svarið liggur í hugtakinu terroir – þeirri trú að uppruni hráefnisins, loftslag, jarðvegur og landslag, hafi mótandi áhrif á endanlega bragðupplifun. Bruichladdich notar eingöngu 100% skoskt bygg, og leggur sig fram við að vinna með bændum á Islay til að rækta hráefnið á staðnum. Þeir starfrækja brugghúsið með upprunalegum vélbúnaði frá Viktoríutíma, án tölvustýringar, þar sem allt er í höndum þaulvanra handverksmanna.
|
Gildi Bruichladdich |
Birtingarmynd |
|---|---|
|
Framsækni |
Stöðugt að ögra hefðum og endurmeta „reglur“ iðnaðarins. |
|
Terroir |
Áhersla á uppruna, staðbundið bygg og áhrif Islay á viskíið. |
|
Gagnsæi |
Vilja að neytendur viti nákvæmlega hvað er í glasinu þeirra. |
|
Sjálfbærni |
B Corp vottun og skuldbinding við samfélag og umhverfi. |
Baráttan fyrir frelsi
Þessi þráhyggja Bruichladdich fyrir sjálfstæði og baráttu gegn stöðnun og einsleitni stórfyrirtækjanna hljómar eins og bergmál af íslenskum veruleika.
Bæði Bruichladdich og Sante standa fyrir sömu grundvallarhugsjón: að frelsi, fjölbreytni og tengsl við upprunann séu mikilvægari en fornar reglur og kerfi sem þjóna ekki lengur tilgangi sínum. Þetta er barátta fyrir rétti neytandans til að velja og rétti framleiðandans til að skapa án hafta.
Samofin örlög í Norður-Atlantshafi
Tengslin milli Íslands og Skotlands eru þó dýpri en einungis sameiginlegur baráttuandi. Eyjarnar tvær deila svipuðu veðurfari, mótuðu af Norður-Atlantshafinu, þar sem veðrabrigði eru hröð og náttúran síbreytileg. Þetta veðurfar sem Bruichladdich telur að sé hluti af sál viskísins er Íslendingum vel kunnugt.
En sagan bindur okkur enn sterkari böndum. Landnám Íslands var ekki eingöngu norskt fyrirbæri. Erfðafræðirannsóknir hafa sýnt fram á að á meðan meirihluti karllægra landnámsmanna var af norrænum uppruna þar sem yfir 60% kvenna voru af keltneskum ættum margar hverjar frá Skotlandi og Hebríðaeyjum. Íslendingar eru því að stórum hluta afkomendur eyjaskeggja frá sömu slóðum og Bruichladdich. Þjóðsöngurinn okkar „Lofsöngur“, var meira að segja saminn í Edinborg.
Árið 2007: Þegar Ísland ætlaði að sigra heiminn
Það er sérstök tilviljun að þetta tiltekna Bruichladdich viskí var sett á tunnu árið 2007 – árið sem Íslendingar voru alveg við það að sigra heiminn. Þetta var gullöld íslensks kapítalisma, þegar bankarnir voru stækkuð út fyrir allar mælikvarða, þegar Íslendingar keyptu allt frá fótboltaliðum til verslanakeðja víðs vegar um heiminn, og þegar framtíðin virtist endalaust björt. Síðan kom hrunið 2008 og breytti öllu.
En hér, í þessum mjög takmörkuðu árganginum frá 2007, er tíminn frystur. Þetta er ekki bara viskí – þetta er söfnunarvín, fljótandi minnismerki um tíma sem aldrei kemur aftur. Fyrir Íslendinga getur þetta viskí verið táknræn endurkomustaður til þess tíma, en með allri þeirri visku og reynslu sem við höfum öðlast síðan. Mætti segja að hér sé 2007 komið aftur – en að þessu sinni með þroskaðri sýn, dýpri skilningi og meiri virðingu fyrir því sem raunverulega skiptir máli.
Eins og Bruichladdich sjálft lærði að meta hægan þroska og gæði umfram hraðan vöxt, höfum við Íslendingar lært að meta sjálfbærni, samfélag og raunverulegt gildi umfram yfirborðskennd velmegun. Þessi árgangur er því ekki bara minning – hann er lærdómur á flösku.
Skál fyrir sjálfstæðinu
Bruichladdich er því meira en bara viskí. Það er fljótandi saga um sjálfstæði, þrautseigju og ást á upprunanum. Það er saga sem endurspeglast í íslenskri þjóðarsál, í baráttu okkar fyrir fullveldi, í menningu okkar sem mótaðist af Keltum og Norðmönnum, og í nútíma baráttu gegn úreltum kerfum.
Þegar þú skálar í 2007 árganginum þá er þetta tækifæri til að endurheimta það besta af þeim tíma – bjartsýnina, kjarkinn og trúna á eigin getu – en án þeirra mistaka sem fylgdu. Þetta er viskí fyrir þá sem skilja að raunverulegt gildi felst ekki bara í hraða heldur í þolinmæðum þroska og djúpum rótum. Næst þegar þú lyftir glasi af þessum sérstaka Bruichladdich árgangi heldur ertu að skála fyrir sameiginlegri arfleifð, lærdómum sögunnar, frelsinu og fyrir þeim óbilandi anda sem býr bæði í skoskum eyjaskeggjum og íslenskri þjóð. Þú ert að skála fyrir því að 2007 er komið aftur – en að þessu sinni á réttum forsendum.
